DiyariBekiR.Com -

Kürtler kendi özgür iradeleriyle oluşmuş tek bir siyasi yapılanma içinde yer almadıkları* parçalanmış olarak ayrı devletlerin sınırları içinde yaşamak zorunda bırakıldıkları için tek bir alfabe kullanma olanağına kavuşamamışlardır. Günümüzde Kürtler üç farklı albafe kullanmaktadırlar. Eski Sovyetler Birliği cumhuriyetlerinde yaşayan Kürtler Kiril alfabesini* İran ve Irak Kürdistanı'ndakiler Arap alfabesini* Türkiye ve Suriye Kürdistanı ile Avrupa'da yaşayan Kürtler Latin alfabesini temel alan birer alfabe kullanmaktadırlar.
Latin harflerini temel alan Kürtçe alfabe 31 harften oluşur.
2.1 Büyük harfler (Tîpên girs)
A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ç T U Û V W X Y Z
2.2 Küçük harfler (Tîpên hûr)
a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z
Kürtçe alfabece karşılanan 31 sesten 8'i ünlü* 23'ü de ünsüzdür. 2.3 Kürtçe'de ünlüler (Dengdêrên zimanê Kurdî)
: a e ê i î o u û
2.4 Kürtçe'de ünsüzler (Dengdarên zimanê kurdî)
: b c ç d f g h j k l m n p q r s ş t v w y x z
2.5 Uzun ünlüler (Dengdêrên dirêj): a ê î o û
2.6 Kısa ünlüler (Dengdêrên kurt) : e i u
Ünsüzler de dörde ayrılır :
Dudak ünsüzleri* ön damak ve diş ünsüzleri* damak ünsüzleri* arka damak ve gırtlak ünsüzleri.
2.7 Dudak ünsüzleri (Dengdarên lêvan): b f m p v w
2.8 ön damak ve diş sessizleri (Dengdarên pidî û diranan): d l n r s t z
2.9 Damak ünsüzleri (Dengdarên ezmanê devî) : c ç j ş y
2.10 Arka damak ve gırtlak ünsüzleri (Dengdarên xidîkê û qirikê/gewriyê) : g k h q x

2.11 Kürtçe seslerin söylenişi
a- Türkçe'deki a gibi söylenir: - ala(bayrak)* aş(değirmen)* aştî(barış)* anîn(getirmek)
b- Türkçe'deki b gibi söylenir: - ba(yel)* bager (fırtına)* bav(baba)* bac(vergi)* bîne(getir)* bûn(olmak)
c- Türkçe'deki c gibi söylenir: - can(can* ruh)* cînar/cîran(komşu)* cih(yer)* cuda(ayrı)* cihê(ayrı)* car(kere* kez)
d- Türkçe'deki d gibi söylenir: - dê (anne)* dayin/dan(vermek)* diran(diş)* dem(çağ* zaman)* dîn(delî* din)* dev(ağız)* dor(sıra).
e- Türkçe'deki e gibi söylenir: - erê(evet)* ewr(bulut)* encam(sonuç)* ez(ben)* erzan(ucuz)
ê- Bu ses Türkçe'de yoktur. E ve ı arası bir ses verir- êl(oymak)* êriş(hücum)* êş(ağrı)* êvar(akşam)* bêr(kürek)* têr(tok)* zêr(altın)* nêr(erkek)
f- Türkçe'deki f gibi söylenir: - fen(hile)* find(mum)* ferheng(sözlük)* ferman(emir* buyruk)* fer(tek)* fêrbûn(öğrenmek)* firrîn(uçmak)* firavîn(öğle yemeği)
g- Türkçe'deki g gibi söylenir: - germ(sıcak)* giran(ağır)* girîng(önemli)* gir(tepe)* girav(ada)* gilî(şikayet)* gazin(serzeniş)
h- Türkçe'deki h gibi söylenir: - hêvî(umut)* hîv/heyv(ay)* hest(duygu)* hêrs(öfke)* hilm(nefes)* hinar(nar)
i- Türkçe'deki ı gibi söylenir: - ilm(ilim)* birin(götürmek)* mirin(ölmek)* min(ben*benî* bana)
î- Türkçe'deki i'den yarım ses daha uzundur. "şair"* Bab-ı Ali sözcüklerindeki i sesi gibidir- în/înî(cuma)* îro(bugün)* evîn(aşk)* pîr (yaşlı* nine* pir).
j- Türkçe'deki j gibi söylenir: - jîn(hayat)* jan(ağrı* sızı)* jehr(zehir)* jîr(zeki* akıllı* becerikli)* jêr(aşağı)* jor(yukarı)* jin(kadın)* jibîr kirin(unutmak)* jiber kirin(ezberlemek).
l- Türkçe'deki l gibi söylenir: - lêv(dudak)* law(oğul)* lib(tane)* lîstik(oyun)* lîstok(oyuncak)* lorî(ninni)* liv(hareket).
m- Türkçe'deki m gibi söylenir: - meriv(insan)* mêr(koca* erkek* yiğit)* maç(öpücük)* mar(yılan)* masî(balık)* mizgîn(müjde)* mêvan(misafir).
n- Türkçe'deki n gibi söylenir: - nan(ekmek)* nav(ad)* navdar(meşhur* ünlü)* neyar(düşman)* nîvro(öğle).
o- Türkçe'deki o gibi söylenir: - ox(oh)* ode(oda)* ol(din)* dohn (yağ)* do/duh/duhî(dün).
q- Bu ses Türkçe'de yoktur. …

[ Okuma komple ]